Een man die meedere keren zijn leven op het spel zet in de strijd tegen Spanje is John Norris ook Norreys en Noorits. De legerleider slaat zich dwars door vijandelijke linies tijdens de slag bij Noordhorn bij Groningen en raakt gewond bij de vestingstad Grave aan de Maas.
John Norris krijgt zijn vuurdoop tijdens de burgeroorlog in Frankrijk en hij valt op in Ulster, Noord-Ierland, waar hij vecht tegen Ierse guerrilla's in 1573. Twee jaar later zou zij mede-verantwoordelijk zijn voor een massamoord op het eiland Rathlin. Hij krijgt de bijnaam Black Jack om zijn ruzies. Norris wordt gerekend tot de beste soldaten van het tijdperk van koningin Elizabeth.

In juli 1577 zet hij voet aan wal in de Lage Landen, waarschijnlijk met zijn broers Edward en Henry. In maart 1584 keert hij terug in Engeland. John Norris doet onmiddellijk van zich spreken wanneer Don Juan probeert te voorkomen dat het staatse leger zich met het grote leger van hertog Johan Casimir van de Palts verenigt. Bij Rijmenam ten oosten van Mechelen komt het tot een treffen op 31 juli 1577. De Schotten van John Norris gooien hun wapenuitrusting af en strijden half naakt. Bossu verslaat het leger van Don Juan.

Een Engels regiment onder John Norris strijdt met Rennenberg op 9 juli 1581 bij Groningen. (bron: www.dbnl.org) Norris brengt met een staats leger op 18 juli bij Munnikezijl (Munnekezijl) ten noordwesten van Groningen het leger van Rennenberg een gevoelig slag toe. Rennenberg wordt ziek en sterft op 23 juli. (bron A.P. Bijl Prince van Oraengien). Norris en Willem Lodewijk van Nassau (Us heit) slaan zich bij Noordhorn een weg dwars door de Spaanse linies van Verdugo. Willem Lodewijk schrijft aan zijn vader Jan de Oude van Nassau, 'omdat ik ook graag een overwinning zie, kreeg ik vier schoten door mijn oranjesjerp'. (Da ich auch gern das beste gesehen hat, habe 4 Schussen durch's Felltzeichen bekommen). Willem Lodewijk raakte een jaar eerder zwaar gewond in gevechten bij Coevorden. De Spanjaarden winnen echter de slag bij Noordhorn, op 1 september 1581 die aan Staatse zijde onder leiding van Norris staat. Zo'n 1000 Schotten komen om.

Boven:
Sir John Norris vecht jarenlang tegen Spaanse soldaten in de Lage Landen.

Boven: Op het Eiland Rathlin in het uitsterste noorden van Ierland richt Norris een bloedbad aan onder de katholieken

John Norris legt op een bijzondere manier contact met Van der Kornput in het belegerde Steenwijk. In januari 1581 laat hij scherpschutters holle kogels tussen de Spaanse schansen over de stadsmuren van Steenwijk schieten. In de holle kogels zitten briefjes met een boodschap.

Norris is in de lente van 1583 actief in Brabant. Dat blijkt uit correspondentie tussen Arend van Dorp, die de troepen voedsel moet sturen, en zijn commissaris Van der Does. Van der Does schrijft op 4 mei 1583 dat hij een boer heeft geholpen zijn vee terug te krijgen door het verhaal van de boer te vertellen aan Neville Pay, die het voedsel voor de troepen van Norris regelt.

Hulp
In maart 1584 gaat Norris terug naar Engeland om in augustus 1585 terug te keren in de Lage Landen. Koningin Elizabeth van Engeland stuurt na lang aarzelen haar vertrouweling Robert Dudley, graaf van Leicester, naar de Lage Landen. Deze leider van de protestanten in Engeland verzamelt met 4400 soldaten plus 3000 vrijwilligers. John Norris commandeert een deel van het leger in een poging Antwerpen te ontzetten. Maar de hulp komt te laat, mede door de aarzelende koningin. Marnix geeft op 17 augustus 1585 Antwerpen over aan de vijand, nadat Tassis bij Amerongen de legers van de graaf van Neuenahr, Villiers en Schenk verslaat. Leicester is het eindelijk gelukt zijn koningin partij te laten kiezen tegen Filips. Maar Elisabeth laat haar vertrouweling veel te laat naar Vlissingen vertrekken. De val van Antwerpen is een schok voor Engeland. 'De redder der Nederlanden' komt pas in december in Vlissingen aan. (bron: de prijs van het bloed J. Doorn).

Sir John Norris krijgt de leiding van het Engelse huurleger. (Verdrag van Nonsuch 20 augustus 1585). De Staten zitten flink in de problemen. Parma bulkt in het geld en bouwt een groot leger op, Willem van Oranje is een jaar dood en de Staten-Generaal verliezen de slag bij Amerongen.

In november 1585 volgt Maurits zijn vader op als stadhouder van Holland en Zeeland. De Engelse troepen worden slecht betaald. Holland moet bijspringen. Norris waarschuwt al in november 1585 voor een dreigende muiterij.

Rechts:
Hoefnagel tekent kasteel Nonsuch aan het einde van de 16e eeuw. Bron: British Museum.

Bij het ontzet van Grave in april 1586 raakt Norris gewond. De graaf van Leicester riddert hem voor getoonde moed. Ook zijn broer Edward wordt geridderd. (bron). Parma neemt Grave na drie maanden belegeren in. Norris vecht daarna bij Zutphen in oktober 1586. Hij moet vervolgens terug naar Engeland, maar is binnen een jaar al weer in Nederland waar hij ruzie krijgt met zijn superieuren Peregrine Bertie, lord Willoughby de Eresby, en met sir William Stanley, mede daarom krijgt hij de naam Black Jack.

Bronnen:
J. L. Motley, The United Netherlands, vol. ii. (1904) R. Bagwell, Ireland under the Tudors, vol. iii. (1890). Gentlemanadventures en Tudorplace

Boven: Grave ligt in het noordoosten van Brabant.

Boven: Grave ligt zeer strategisch aan de Maas. Het noorden is onder.

De broer van John Norris, Edward, zet op 6 augustus 1586 voet aan wal bij Geertruidenberg waar hij overlegt met graaf Van Hohenlohe en sir William Pelham, de maarschalk van het Engelse leger. Pelhem praat laatdunkend over John Norris waar zijn broer Edward Norris bij is en er ontstaat een ruzie.

Van Hohenlohe gebiedt Edward zijn mond te houden, maar Edward gaat door. Van Hohenlohe gooit hem daarna een beker in het gezicht waarbij Edward gewond raakt. De volgende dag vordert Edward Van Hohenlohe op te duelleren. Leicester grijpt echter in en sust de zaak. Van Hohenlohe zou op het standpunt staan dat Edward niet met zijn meerdere mag duelleren. Maar Edward Norris doet later nog een poging te duelleren met Van Hohenlohe, maar deze ligt dan ziek in bed in Delft. (bron)

De landvoogd Leicester schrijft de Staten op 31 oktober terug te keren naar Engeland. Hij draagt het gezag over aan de Raad van State en het militair commando aan John Norris. Black Jack zwaait de scepter over de militairen in de Lage Landen. Maar niet voor lang. Na het verraad van Stanley en York vallen Zutphen en Deventer in Spaanse handen. En wanneer het kasteel Wauw in Spaanse handen wordt gespeeld is al het vertrouwen in Engeland weg. De Staten besluiten begin 1587 Von Hohenlohe te belasten met het opperbevel.

Rechts: Edward Norris of Norreys was onder meer, luitenant onder gouverneur Philip Sidney van Vlissingen en gouverneur van Oostende.

Op 1 december 1586 mishandelen Engelse militairen uit Wageningen burgers. Ze eisen turf en losgeld (ransom). Via de Veenraden horen Leicester, Norris, de stadhouder en de Raad van State van het voorval, waarna de gijzelaar worden vrijgelaten.

Het eerste staatse offensief sinds tijden is medio 1587. Maurits en Norris voegen zich bij Maarten Schenk die Roermond op 9 april 1587 inneemt. Van Hohenlohe krijgt opdracht het platteland van Brabant te verwoesten. Voor de eerste keer gebeurt dit in opdracht van de Staten-Generaal der Verenigde Nederlandse provinciën. Een republiek is geboren. Nadat Philips II Parma naar Frankrijk stuurt vallen stad na stad in handen van op de opstandelingen.

Boven: Kasteel Grave voordat het werd vernietigd.

Boven: Het kasteel van Tilburg (Tilborgh) raakt in 1581 zwaar beschadigd door een grote brand.

Norris is in 1588 maarschalk van Tilburg (of Tilbury bij Londen?) en wat later ambassadeur van Engeland in Nederland. Hij dankt eind 1588 namens de koningin de Hollanders en Zeeuwen bij de strijd tegen de Spaanse armada. De geuzen hebben Parma vastgehouden door de kust te bewaken met hun snelle vlieboten en geholpen een oversteek naar Engeland te voorkomen. Het volgende jaar leidt hij samen met sir Francis Drake de Engelse vloot voor de Spaanse en Portugese kust. Tijdens een aanslag op Burgos raakt Edward Norris, die met John Norris en Francis Drake is meegereisd, ernstig gewond. Het jaar daarna wordt Edward gouverneur van Oostende. John en/of Edward Norris verovert Blankenberge aan de Noordzeekust in febuari 1591.

Norris helpt Henry IV van France In 1591 en in 1593 aan het hoofd van 3000 soldaten. Norris breekt het beleg van Mechelen. In mei 1595 is hij terug in Ierland. Hij sterft in Mallow. Zijn graf is in de kerk van Tattendon in Berkshire.