Holland telt slechts twee ridderzalen.
De Oude Zaal in Haarlem en de `nieuwe`
ridderzaal in Den Haag, waar de Koningin
elke derde dinsdag van september de troonrede
voorleest. De nieuwe zaal in Den Haag is alles
behalve nieuw. De Ridderzaal staat er al 750 jaar. De graaf van Holland
verplaatst zijn zetel van de stad Haarlem naar het toen nog onbeduidend
dorpje `s-Gravenhage. Waarom hij dit doet? Uit gierigheid. Hij `schenkt` privileges
maar vraagt daarvoor in ruil geld of soldaten. De Hollandse
steden krijgen zo veel inkomsten en winnen aan macht. Het feodale
stelsel heeft z`n langste tijd gehad.
 |
De graaf van Holland werd vanaf het jaar
900 steeds machtiger ten koste
van de macht van de (Duitse of Franse) koning. In de 11e en 12e eeuw zetelde
de Hollandse graaf in Haarlem, de hoofdstad van de oude gouw Kinheim of
Kennemerland.
De stad groeide. In 1245 kreeg Haarlem stadsrechten waarna de graaf
z`n biezen pakte. Dordrecht, Leiden en Delft kregen ook meer macht.
Sinds 1350 is de Oude Zaal van Haarlem in gebruik als stadhuis. De rechter gevel is van latere datum. Rechts naast dit pand voert de Zijlweg naar het `regthuys` in de ambacht Tetterode. |
 |
Vanaf de St Bavo, waar de foto boven is genomen, is het 2,6 km naar Elswout (linker pijl), 2,4 km naar de Brouwerskolk (middelste pijl) en 3 km naar de watertoren aan de Tetterodeweg (rechter pijl). Alle drie plaatsen liggen in de gemeente Bloemendaal, eens de ambacht Tetterode. Het gemeentewapen van Bloemendaal (de drie meerbladeren) herinnert nog aan de adellijke familie Van Tetrode. |
| De graaf van Holland was behalve
grootgrondbezitter ook eigenaar van kastelen. In Leiden verbleef de graaf vaak op de
Gravensteen. De Hollandse graaf Floris IV wilde een paleis. Eerst kwam er een nieuwe ridderzaal in een bos vlakbij een duinmeertje, de huidige hofvijver in Den Haag. In de loop der eeuwen bouwde de graaf er het binnenhof en een buitenhof bij (foto hieronder). Het dorp Den Haag kreeg overigens pas onder Napoleon stadsrechten. Toeval of niet, de familie Tetterode leek met de graaf mee te verhuizen. De eerste Tetrode's woonden in het gebied Tetterode op slechts drie kilometer afstand van de Oude (Ridder)Zaal in Haarlem. In de Gouden Eeuw was de naam Van Tetrode bekend in Leiden. Zij waren veelal brouwers. De graaf verbleef vaak in de Gravensteen in Leiden. Tegenwoordig komt de naam Tettero het meest voor in de Hofstad die vaak nog zo mooi `s Gravenhage wordt genoemd. |
 |
Den Haag groeide snel gedurende de
late Middeleeuwen. Ten tijde
van de bouw van de Ridderzaal woonden er krap 1200 mensen in het dorp.
Nog geen honderd jaar later, in 1300, waren er al 6000 inwoners. |
 |
 |
Leenstelsel: de ridders en de
graaf
De relatie tussen hoge en lagere heren en het volk komen vast te liggen in het feodale stelsel of het leenstelsel, dat ontstaat wanneer de macht van de koning afneemt. Uit de leenmannen ontstaat de ridderstand. De graaf van Holland legt vanaf 1000 dijken aan. Waterschappen onderhouden vanaf 1200 de dijken. In deze bestuursorganen is de kiem gelegd van de Nederlandse consensus-traditie: de wil om tot elkaar te komen uit zich in een beslissing waarmee beide partijen kunnen leven. In 1253 sneuvelt Willem II, koning van Duitsland en graaf van Holland, bij Hoogwoud tegen de opstandige Friezen. Edelen vermoorden in 1296 graaf Floris V, de zoon van Willem II, bijgenaamd ``der keerlen God`` of God van de boeren. Dat gebeurde bij het Muiderslot. Het Hollandse gravenhuis sterft uit in 1299 waarna steeds meer steden in Holland en Zeeland stadsrechten kregen. Volgens een legende zou de familie Brederode van het huis Holland af stammen. Van 1346 tot 1354 ontstond er een ware burgeroorlog om de opvolging van de kinderloos gestorven graaf Willem IV. De Hoekse en Kabeljauwse twisten begonnen. Tot het einde van de 15de eeuw strijden steden en ridders om de macht. Aan het gewelddadig getouwtrek komt een einde wanneer de Staten-Generaal ontstaat. Een vertegenwoordiging van adel en steden besturen Bourgondië, Brabant / Limburg en Henegouwen / Holland / Zeeland het land.Eerste zitting was in 1463 in Brugge. Pas in 1585 scheidde noordelijk Nederland zich af en begon de Tachtigjarige Oorlog. P.S. De Staten-Generaal keurde twaalf Oranje-huwelijken goed. |