| In Holland is het aantal feodale
edelen in tegenstelling tot de rest van Nederland flink in aantal afgenomen.
Leefden er in 1550 nog 29 adellijke geslachten in Holland, een eeuw
later waren er nog 21 over, in 1700 nog maar twaalf en in 1750 zelfs maar
zes adellijke families. Waarom het aantal geslachten zo sterk terugloopt
na 1650 is niet helemaal een raadsel. De economie ging fors achter uit.
Edelen ontvingen steeds minder geld uit de landbouw en de kindersterfte
was hoog. Tot slot: ze trouwden vaak pas op hoge leeftijd.
De Hollandse adel is misschien gering in aantal. Maar de leden laten zich nadrukkelijker op hun adelstand voorstaan dan edellieden in andere provincies. Tussen 1500 en 1650 trouwden bijna 300 stellen. Ruim 90 procent trouwde `op stand`. De edelen hadden in de Hollandse Staten maar een stem, maar die speelde toch een gewichtige rol. Holland bracht de eerste stem uit en zette dus `de toon`. Ook bekleedt de adel hoge militaire en civiele posten. De adelstand had zelfs kerkelijke eigendommen in beheer. Bij de adellijke familie Van Tetrode in Leiden zie je de functie in de schutterijen (kapitein, luitenant en sergeant) en het stadsbestuur (burgemeester en schout) terug. Lucas en Pieter van Tetrode staat op schuttersstukken van Frans Hals en Van Goyen. Deze stukken werden gemaakt aan het einde van de Tachtigjarige Oorlog en aan het begin van de Gouden Eeuw. De oude adel, onder wie de Van Tetrode`s, beginnen zich te `roeren` aan de vooravond van de moderne tijd. (foto Rechts:) Wederdopers terechtgesteld op de Dam in Amsterdam in 1535. Tussen 1520 en 1566 worden in de graafschap Holland 124 mensen geëxecuteerd. Het gewone volk haat de inquisiteurs (kerkelijke rechtbank) opgelegd vanuit Spanje. De mensen hadden medelijden met de slachtoffers. |
 |
| Het verzet tegen Spanje neemt toe wanneer de lagere adel voelt dat haar macht is ingebeperkt. `Spanje` installeert steeds meer ambtenaren. De lucratieve functie van schout die vaak zware boetes oplegt want dat leverde hem zelf ook veel geld op, kun je niet meer erven. |