De bibliotheek van de Universiteit Amsterdam kocht in 1971 de Typografische Bibliotheek van Lettergieterij Amsterdam, voorheen N. Tetterode. De lettergieterij begint in 1851 in Rotterdam en verhuist enige jaren later naar de Bloemgracht in Amsterdam oud-west. Sinds de 17e eeuw heet de Bloemgracht de lettergietersgracht. foto links: Voormalig fabriekspand van de lettergieterij aan de Da Costakade in Amsterdam. Foto rechts: Dominee Tetterode, de grootvader van de oprichter van de lettergieterij.

Nicolaas Tetterode was het zesde kind in een groot gezin. Hij was sociaal bewogen als directeur ook voor het belang van de werknemers luisteren. De salarissen waren goed. Twee kinderen van het gezin overleden heel jong, de anderen werden directeuren van nieuwe bedrijven Tetterode en Cie, Fisler en Tetterode en Spakler en Tetterode.

Onder leiding van de oudste zoon van Nicolaas die weer de naam Nicolaas kreeg, breidde Tetterode flink uit. Hij overleed in 1912, woonde in Rotterdam, Amsterdam en Kralingen. In 1914 begon de LA (Lettergieterij Amsterdam) een bibliotheek aan de Da Costakade (foto boven), die voornamelijk literatuur bevatte over papier, druk- en bindtechnieken en natuurlijk over alles wat met de letter en grafische vormgeving te maken had. De LA zal tevens steeds verzameld hebben uit commerciële overwegingen: zo had men een overzicht van wat de concurrentie deed. De LA heeft in de jaren '60 van de vorige eeuw de overstap van loden letters naar nieuwe systemen niet gemaakt. Het bedrijf is nu belangrijk op het gebied van de handel in grafische machines. Daarnaast is deze firma, die de naam Tetterode weer voert, nog actief als distributeur van letters. Terug naar boven Foto rechts: Lettergieterij Amsterdam, voorheen Tetterode aan de Bilderdijkstraat.

---

De collectie hoort bij de omvangrijkste van Europa

De Stedelijke Bibliotheek van Amsterdam bezit in 1847 al bijna 3400 werken. In de daaropvolgende jaren groeide de bibliotheek sterk. De gedrukte catalogus die tussen 1856 en 1876 verschijnt telt al 18.200 werken.

Vanaf 1853, toen de curatoren van het Athenaeum Illustre het rechtstreekse toezicht op de bibliotheek kregen, en zeker vanaf de stichting van de universiteit, werd door gemeente- en universiteitsbestuur een zeer actieve acquisitie ondernomen. Dat leidde vooral in het laatste kwart van de vorige eeuw tot een uitzonderlijke groei van de bibliotheek.

De promotor (boven) en de libra van Tetterode. Bron: My fonts

Ook in deze eeuw werden talrijke institutionele verzamelingen aan de Universiteitsbibliotheek geschonken of in bruikleen gegeven. Daaronder zijn bijvoorbeeld de bibliotheek van de Vereeniging ter bevordering van de belangen des Boekhandels (1958), de bibliotheek van de Nederlandse Entomologische Vereniging (1969),

De Typografische Bibliotheek van Lettergieterij 'Amsterdam' v/h N. Tetterode (1970),
de bibliotheek van het voormalige Nederlandse Schoolmuseum te Amsterdam (1971), de bibliotheek van de Stichting Het Begijnhof (1981) en de schaakcollectie van de Alexander Rueb Stichting (1988).

Het ontstaan
De Lettergieterij Amsterdam voorheen firma N. Tetterode vestigt zich in 1901 aan de Bilderdijkstraat. In de daaropvolgende decennia breidt het bedrijf gestaag uit door het verwerven van belendende panden.

In 1940 maken B. Merkelbach en Ch. Karsten een ontwerp voor een nieuw te bouwen deel van het complex. Door het uitbrekenvan de Tweede Wereldoorlog wordt de nieuwbouw pas tien jaar later voltooid. De nieuwbouw bestaat uit een pand aan de Da Costakade en een verdiepingshoge opvulling tussen de Da  Costakade en de Bilderdijkstraat. Op de begane grond bevinden zich onder meer een bankwerkerij en de expeditie.

Uitbreiding Lettergieterij Amsterdam voorheen firma N. Tetterode Da Costakade 158 in Amsterdam oud-west. Architect Merkelbach, Karsten & Elling. Jaar van oplevering 1950. Opdrachtgever: Lettergieterij Amsterdam

Op de verdiepingen zijn kantoren gevestigd en op de bovenste etage bevindt zich de kantine met een groot dakterras. De gevel aan de Da Costakade bestaat grotendeels uit glas en staal. Door gebruik te maken van sterke verticale  elementen en gesloten borstweringen is het een moderne variant van de negentiende eeuwse gevelindeling van het naast gelegen pand, wat ook toebehoort aan de lettergieterij. Begin 1980 verhuist de firma en verliezen de gebouwen hun functie. Het complex wordt gekraakt en na verloop van tijd aangekocht door de gemeente. Het Tetterodecomplex biedt nu plaats aan woningen, ateliers en werkruimtes. Er is nu onder meer het kinderdagverblijf De Tettertjes en het keramiekatelier Tetterode in gevestigd. Zie ook: - De fraaie Tetterode Collectie - Kraakpand Rode Tetter model voor de volkshuisvesting - Het Handelshuis Tetterode, onderdeel van Bührmann Terug naar boven

Bewijs van aandeel nominale waarde van 1000 Gulden, datum: 21 December 1956.

NV Lettergieterij Amsterdam, voorheen N. Tetterode Oprichters-bewijs 29 Juni 1901

Recepis (lening voor een aandeel) met een nominale waarde van 1000 Gulden. Datum: 28 November 1916

 

Nicolaas Tetterode is oprichter en voorzitter Eerste speeltuin in Amsterdam Nicolaas Tetterode is opichter en voorzitter van de Vereeniging tot Veredeling van het Volksvermaak. Mede dank zij de inspanning van Tetterode wordt in 1880 een begin gemaakt met de inrichting van openbare speeltuinen in Amsterdam. De vereniging opent hetzelfde jaar in het Weteringplantsoen de Openbare Speeltuin No. 1. Speeltuin No. 2 gaat een jaar later open op het Marnixplein. De speeltuin in het Weteringplantsoen bestaat nog steeds en heet nu Speeltuinvereniging U.J. Klaren. De onderwijzer Uilke Klaren alias U.J. Klaren is de geestelijke vader van de speeltuinverenigingen. Het bijzondere aan zo'n vereniging is ouders van de kinderen die er spelen het terrein beheren. De eerste speeltuin van die soort is de Oosterspeeltuin in de Czaar Peterstraat. Tetterode is lidmaatschap van het Burgerlijk Armbestuur van 1872 tot 1877 en zijn ouderlingschap in de Engelse Kerk geven weer op andere wijze blijk van zijn sociale instelling en zijn in de Amsterdamse burgerij verworven vooraanstaande positie. Tetterodes lettergieterij ontwikkelt zich tot één van de belangrijkste ondernemingen op dit gebied in Nederland en later van de hele wereld. Na 1901 luidt de naam: NV Lettergieterij Amsterdam voorheen N. Tetterode. Weer later: N.V. Lettergieterij en Machinehandel v.h. N. Tetterode-Nederland, als onderdeel van het concern Bührmann-Tetterode NV.

---

Bronzen munt ter ere van een gouden huwelijksfeest
Jan Coenraad Sweys en Hendrika Christina Tetterode, dochter van Nicolaas Tetterode,
lieten een bronzen penning slaan toen zij 50 jaar waren getrouwd. Op de afbeelding
die bij Begeer is gemaakt, staat een helm met helmdek en een helmteken met daaronder
de familiewapens van het gouden bruidspaar. Het ontwerp is Christa Ehrlich.
Bron: www.haffmansantiek.nl

Belgen aan de haal met Tetterode 25 november 2010 AMSTERDAM - Amsterdam verliest na bijna 150 jaar het hoofdkantoor van het roemruchte grafische bedrijf Tetterode. Daarbij gaan in Nederland 52 banen verloren. Moederbedrijf Staples schuift zijn Nederlandse en Belgische organisaties in elkaar, waarbij de Belgen de hoofdprijs krijgen. Naast 52 Nederlandse banen, worden in België nog twintig banen geschrapt. In totaal werken in de Benelux 410 mensen voor het bedrijf. Volgens Staples is de crisis, die de grafische sector ongenadig hard heeft getroffen, de hoofdoorzaak van de ingreep. Klanten kopen nauwelijks nog grafische machines en diensten bij het bedrijf. Het Tetterodekantoor aan de Willem de Zwijgerlaan in Amsterdam-West wordt verkocht. Het bedrijf houdt elders in Amsterdam alleen een verkooporganisatie en een kleine showroom, alle andere functies gaan naar Plantinvestigingen in België. Daarmee krijgen de Belgen na bijna 99 jaar de overhand in het bedrijf. Plantin werd in 1911 door het Amsterdamse Tetterode opgezet om in België drukactiviteiten te ontplooien. Tetterode kwam weer voort uit Lettergieterij Amsterdam, dat in 1856 onder leiding van Nicolaas Tetterode van Kralingen naar de Amsterdamse Bloemgracht was verhuisd. De drukkerij kende na de Tweede Wereldoorlog een reeks fusies, onder meer met branchegenoot Buhrmann. In 1993 werd met Koninklijke Nederlandse Papierfabrieken (KNP) en papierhandelaar VRG conglomeraat KNP BT gevormd, enige tijd het grootste kantoorartikelenbedrijf van Europa. Het bedrijf, in 1998 omgedoopt tot Corporate Express na een naamconflict met KPN, viel net zo snel weer uit elkaar. De grafische tak en kantoorartikelenactiviteiten kwamen in 2008 in handen van het Amerikaanse Staples. (bron: Het Parool)

Terug naar boven