Graaf Floris stimuleert onderwijs

Eerste geschiedschrijving van Holland

Geboorte, onderwijs en huwelijk Floris V, geboren op 24 juni 1254, groeit op onder de voogdij van zijn oom Floris en zijn tante Aleid, de zuster van zijn vader. Aleid stuurt hem naar school waar hij Frans en Diets leert. Hij interesseert zich voor literatuur en geschiedenis. Hij spoort later Jacob van Maerlant aan om de Spiegel Historiael te schrijven en gaf opdracht aan Melis Stoke om zijn eerste versie van de Rijmkroniek te schrijven. In 1266, op twaalfjarige leeftijd, wordt Floris V meerderjarig. Hij kan nu zelf regeren. De grafelijke raad helpt hem samen met een wisselend college van hoge edelen. In 1268 trouwt hij met Beatrijs van Vlaanderen. Dat is al in 1256 vastgelegd. Zij krijgen negen kinderen, waarvan er maar twee volwassen worden. Het bewind van Floris Tijdens het bewind van Floris V neemt de spanning tussen de koningen van Frankrijk en Engeland toe. Beiden willen Floris V als bondgenoot hebben. Floris V kiest uiteindelijk voor Engeland. Hij doet dit om een aantal redenen: - de handelsroutes naar Engeland voeren door het graafschap van Floris - Engeland is de belangrijkste handelspartner - Floris heeft steun in de rug nodig wegens zijn meningsverschillen met Vlaanderen - Floris maakt aanspraak op de Schotse troon. Wanneer Floris graaf is ziet hij het als zijn belangrijkste zaak om het lichaam van zijn vader, die door de West-Friezen is vermoord, te vinden en zijn dood te wreken. In 1272 onderneemt hij de eerste poging. Met een leger trekt hij naar West-Friesland. De tocht gaat over een provisorisch dijkje die constant door de West-Friezen wordt bestookt. Floris V moet zich terugtrekken. De Kennemers onder leiding van Gijsbrecht van Amstel zijn rond dezelfde tijd in opstand gekomen tegen Floris. Deze opstand breidt zich snel uit over het grensgebied van Holland en Utrecht, waar de zwager van Gijsbrecht, Herman van Woerden, een machtige positie heeft opgebouwd. De niet gekozen maar wel gewijde bisschop, Jan van Nassau, heeft uit geldgebrek stukken land van het Sticht aan de heren verpand. De Keerlen God In 1278 komt Floris de bisschop te hulp. Hij slaat de opstand van de Utrechtenaren neer. Floris V krijgt het gehele Nedersticht in handen met de inkomsten en een aantal strategische plaatsen. Hij geeft de Kennemers een eigen stuk land om hun ontevredenheid weg te nemen. Hij wordt zelfs heel populair door zijn landrecht. De bewoners krijgen belastingvoordelen. Hierdoor krijgt hij de bijnaam De Keerlen God. Tussen 1274 en 1281 laveert hij zich handig tussen alle problemen door en kan zich daarna vol op de Westfriezen richten. In 1282 onderneemt hij een tweede poging om het lichaam van zijn vader te bergen en de West-Friezen te verslaan. Hij gebruikt hiervoor een nieuwe strategie die succesvol blijkt. Hij schrijft later aan de Engelse koning dat hij hen in vier veldslagen weet te overmeesteren en dat hij het lichaam van zijn vader heeft gevonden. Floris zet het werk van zijn vader voort. Hij vernieuwt het bestuurlijke stelsel. Er komen juridisch-administratieve eenheden, de baljuwen. De oude structuren laten een drastische verandering niet direct toe. De nieuwe structuren zouden ten koste gaan van de macht van de adel. De tegenstellingen tussen Vlaanderen en Holland gaan spelen toen Floris Zeeland bewester Schelde als leen krijgt van de Rooms Koning. Dit verloopt niet soepel, en Engeland moet bemiddelen. Verandering in zijn politiek In 1295 wil Floris zijn buitenlandse politiek drastisch wijzigen. Hij krijgt geen hulp van Engeland in de kwestie Zeeland bewester Schelde. Engeland wil zowel Vlaanderen als Holland te vriend houden. Het onvermijdelijke gebeurt: Floris sluit een bondgenootschap met Frankrijk. Het verdrag dat hij in 1296 sluit is tegen Vlaanderen gericht. Engeland komt er achter en verbiedt alle handel op Holland. Engeland beraamt het plan om Floris V te ontvoeren, met hulp van Van Amstel en Van Woerden. Ook zijn de heren Gerard van Velzen, de hertog van Brabant en de Graaf van Vlaanderen hierbij betrokken. Zijn arrestatie en dood In juni 1296 gaat Floris na een bespreking in het Sticht op valkenjacht met Van Amstel en Van Woerden, Van Velzen, de hertog van Brabant en de Graaf van Vlaanderen. De heren ontvoeren Floris V naar het Muiderslot maar boeren schieten hun graaf te hulp. De heren vertrekken uit het Muiderslot maar worden tegengehouden door een groep Gooilanders uit Naarden. Van Velzen trekt zijn zwaard en vermoordt de Graaf die weerloos op zijn paard is gebonden. De ontvoerders vluchten. Maar worden later gepakt. Van Velzen wordt ter dood gebracht. De anderen verliezen hun gebieden. Floris wordt in Alkmaar begraven samen met twee windhonden. Later zijn de stoffelijke resten naar Rijnsburg gebracht. Volgens een oud verhaal halen de inwoners van Alkmaar het lichaam van hun geliefde vorst op en leggen het gebalsemd in het koor van de toenmalige Alkmaarse kerk. Daar ligt het zo een jaar lang opgebaard. Het verhaal gaat, dat Floris' beide hazewindhonden meekomen en hun baas niet willen verlaten. Ze zouden uiteindelijk ook zijn gestorven en begraven in het Alkmaarse graf. Floris' zoon Jan I komt het lichaam ophalen om het opnieuw te begraven in de abdij van Rijnsburg bij Leiden. Daar liggen veel Hollandse graven begraven. In Alkmaar blijven Floris' ingewanden, die bij het balsemen verwijderd zijn, achter in een graf. De tombe van Floris V is tot op de huidige dag in de Grote St. Laurenskerk in Alkmaar te zien. Bron: Histocasa.nl Chronologie: 1256 Op tweejarige leeftijd volgde hij zijn vader Willem II op als graaf. 1266 Op twaalfjarige leeftijd werd hij meerderjarig verklaard en nam daadwerkelijk het bestuur over 1268 Huwelijk met Beatrijs van Vlaanderen 1272 Een tocht tegen de Westfriezen mislukte. 1274 Hij maakte een einde aan een opstand van de Kennemers en de boeren van Water- en Amstelland 1277 Hij probeerde een verbond te sluiten met Vlaanderen. 1279 Jan van Nassau gaf hem het Nedersticht in pand. 1282 Hij ondernam opnieuw een tocht tegen de Westfriezen. 1283 Hij steunde de hertog van Brabant in diens strijd in Limburg. 1287-1288 Hij onderwierp West-Friesland tijdens een overstromingsramp. 1290 Bij Biervliet werd hij gevangen genomen door Zeeuwse edelen. 1296 Hij werd vermoord door Gijsbrecht van Amstel, Gerard van Velzen en Herman van Woerden. Zie ook: Graaf Floris V van Holland Het Huis Holland Ridderzalen in Haarlem en Den Haag Opgravingen Huis Holland