Dirck Volckertsz Coornhert
(1522 - 1590)
Rechterhand van Hendrik van Brederode en Willem van Oranje
|
Alva vertrouwt de humanist voor geen cent en laat hem in 1567 opsluiten in de Gevangenpoort in Den Haag. In 1568, Van Brederode is dan net gestorven in Recklinghausen, ontsnapt Coornhert. Hij duikt op in Kleef en daarna in Xanten. Coornhert keert samen met Willem van Oranje in 1572 terug in de Lage Landen. Coornhert bekleedt de functie van secretaris van de Staten van Holland. Vlucht Coornhert maakt grote indruk op anderen. Als woordvoerder voor personen schrijft hij een fel stuk tegen de invloed van de gereformeerde kerk. Hij helpt ook gevluchte katholieken en pleit in 1581, onmiddellijk nadat het katholicisme is verboden in Haarlem, voor geloofsvrijheid, net zoals Willem van Oranje wil. De katholieke kerk is in 1572 bijna overla in Holland en Zeeland verboden. De Staten van Holland doen dat om maatschappelijke onrust te voorkomen. De Staten verbieden Coornhert in 1579 nog langer te schrijven tegen de gereformeerde kerk. De gereformeerde, publieke kerk is al jaren steunpilaar van de Opstand. Coornhert zou het front tegen de Spanjaarden wel eens kunnen verzwakken. Coornhert blijft de rooms-katholieke kerk trouw, hoewel hij deze kerk corrupt, decadent en vervallen noemt. |
Het genie Dirck Volckertszoon Coornhert (1522 - 1590) is nog maar 20 jaar wanneer hij hofmeester
wordt van de Grote Geus, de heer Hendrik van Brederode. Brederode regeert als heerser onder meer over de vrijstaat Vianen. Coornhert verhuist
twee jaar later, in 1546, van Vianen naar Haarlem waar de familie Van Brederode oorspronkelijk vandaan
komt. Coornhert werkt zich op tot notaris in 1561 en stadssecretaris in 1562
van Haarlem. Vier jaren later komt hij in contact met opstandelingen als Willem van Oranje tijdens vergaderingen van de Staten van Holland. Coornhert stelt de tekst op van het verbond van edelen ofwel het compromis in 1566. Hendrik van Brederode en Lodewijk van Nassau, de jongere broer van Willem van Oranje, tekenen als eerste.|
Coornheert vlucht voor de derde keer In 1585 moet Coornhert voor de derde keer uitwijken. Dit keer wegens zijn bijdrage aan politieke strijdschriften. Sinds 1586 woont hij in Gouda waar hij in 1590 sterft, zie de gevelsteen bovenaan deze pagina. Coornhert staat bekend als humanist. Hij is niet uitgesproken protestants of katholiek. Hij staat, net als Willem van Oranje, een politiek voor van overleg en tolerantie: een 16e eeuwse versie van het poldermodel. Coornhert is ook bekend om zijn werk als graveur. Wanneer hij naar Duitsland is gevlucht verdient hij de kost met het maken van deze prenten. Hij doet dat ook om zijn boodschap onder de aandacht van een groot publiek te krijgen. Coornhert zou al sinds 1547 met de kunstenaar Maarten van Heemskerck samenwerken. Coornhert is dan wel 24 jaar jonger, Van Heemskerck gaat door Coornhert flink aan de slag met het maken van gravures. In Zuid Europa brengen gravures veel geld op. Ze zijn daar heel populair. Van Heemskerck zou er honderden hebben gemaakt. Coornhert maakte eerst etsen (koperen plaat in zuurbad gelegd). bron: Karel van Mander Schilderboeck. Coornhert zou verder contact hebben gehad met de uit Delft gevluchte beeldhouwer Willem van Tetrode die bevriend is met Pieter van Opmeer of Petrus Opmeer. Van Tetrode is jarenlang leerling van Cellini. Zie ook: |
Cornelis van Haarlem (1562-1638) schildert dit fraaie portret van Dirck Volckertszoon Coornhert die in 1587 opzien baart met de publicatie van Zedenkunst of Wellevenskunst. Coornhert is secretaris van de stad Haarlem. Hij werkt voor de grote geus, Hendrik van Brederode, en daarna voor Willem van Oranje. |
 |
Foto links: Dirck Coornhert, gravure van Hendrik Goltzius in Haarlem. |