Home
Het eerste Nederlandstalige boek
1477
De drie meerbladeren in Delft
Johan Gutenberg, uitvinder van
de boekdrukkunst, liet z`n eerste boek
in het Latijn in 1455 (Mainz) verschijnen.
Dat was een Bijbel. Het is het eerste boek dat
met losse letters (typografie) is gedrukt. In ons land verscheen op 10 januari 1477
het eerste boek, die de naam kreeg: de Delfse Bijbel.
Het eerste boek in ons land verscheen gelijk in onze eigen taal en dat is bijzonder. De Delftse drukkers waagden zich jarenlang niet aan het maken van een complete bijbel in het Nederlands (alleen het Oude Testament was verschenen). De machtige kerk keek met argusogen toe. Een herdruk kwam er niet meer in de vijftiende eeuw. Van de druk uit 1477 bestaan meer dan 50 exemplaren.

De eerste Nederlandse Bijbel is een anonieme vertaling van de Historiebijbel van 1360. De Delftse Bijbel telt twee delen met bijna 1300 pagina's. Dit eerste boek heet de Bible in Duytsche uit 1477. De titel is misleidend. Niet Duits maar Diets, heel oud Nederlands, wordt bedoeld.

Jacob Jacobsz van der Meer (de drie meerbladeren) en Maurice Yemantsz van Middelborch (het kruis) drukten het boek met hun familiewapens er in (afbeelding rechts). In het boek prijkt wederom een familiewapen met drie meerbladeren. Dit keer niet van de familie Van Tetrode, maar zoals vaak voorkomt, van Van der Meer. 

 (bron:
Genealogische en historische encyclopedie van Delft,  Koninklijke Bibliotheek en Bijbels museum)

 Afbeelding uit de eerste Nederlandse Bijbel
Oudste Nederlandse tekst gedrukt met losse letters 1477
Vanaf 12 februari 1480 gebruiken de Delftse drukker naast Van der Meers familiewapen het wapen van Delft. Yemantszoon verdwijnt uit zicht. Dit kan er op wijzen dat de Delftse drukkerij waarbij veel edities zonder drukkersnaam verschenen, verschillende financiers hebben. Toen in 1977 de Delfse Bijbel 500 jaar oud was is ter herdenking een facsimile-editie uitgegeven.  
 
De uitvinding van de boekdrukkunst en de vertaling van de bijbel in de volkstaal brengen de bijbel onder het volk. Zonder tussenkomst van geestelijken kunnen leken zelf de Bijbel lezen en een mening vormen over de inhoud. Voor het kerkelijk gezag is deze ontwikkeling niet zonder problemen: er kunnen immers 'verkeerde', ja zelfs `ketterse ideeën` ontstaan. 

De katholieke kerk (Rome) doet er alles aan om controle te houden over de juiste vertaling van de bijbel. Het vertalen en drukken van de Bijbel is geen vrijblijvende aangelegenheid. Drukkers kunnen in grote moeilijkheden komen als ze iets printen wat niet door de beugel kon.  

(bron: Bijbels Museum)

De uitvinding van de boekdrukkunst wordt behalve aan Gutenberg ook aan Laurens Jansz Coster (zijn oorspronkelijke naam is Brederode) toegeschreven.

 Het eerste gedrukte boek - een Nederlandstalige Bijbel
De Delftse Bijbel 1477
Jan Luyken - de boekdrukker
De feiten:
Druk met houtblok: 868 China
Met metalen letters: 1340 Korea
Blokdruk: 1418 Brusselse Madonna 
 Drukken met losse letters: 1440 
Kalender 1447 kalender va 1448 Mainz
Boek: ongeveer 1455 Johan Gutenberg Mainz
Boek: Laurens Jansz Coster ? Haarlem
Eerste Nederlandse Bijbel Van der Meer en Yemantsz 1477 Delft 
Er komt steeds meer specilisatie:
Er komen lettergieterijen, uitgevers en boekverkopers
De belangrijkste boekdrukkers waren tevens uitgevers, bijv:
Johan Enschedé 1703 in Haarlem 
Het zetten en drukken is in de 19e eeuw gemechaniseerd, zie:
Tetterode Amsterdam