maar wat dan wel?
Rectificatie
Door een misverstand is in november 2002
op deze plek over het ontstaan van de naam Tetterode
verondersteld dat Tet in het oud-fries riet bestekent.
Deze stelling blijkt nu na navraag bij de redactie van de
Dikke Van Dale toch niet correct te zijn.
|
Tanneke Schoonheim, redacteur Oudnederlands Woordenboek, legt uit dat de oorspronkelijke
plaatsnaam Tetterode uit twee delen bestaat: Tette(n) en rode.
``Het tweede deel, rode, betekent gerooid bos, een stuk bosland
waarvan alle bomen zijn gerooid om zo akkerland te krijgen. Het
eerste deel, Tette(n), is de naam van degene van wie dit stuk land
was. Het is een vleivorm bij een naam met diet-, wat volk betekent,
bijvoorbeeld Diederik, Dietbout, Dieter, enz.``
Verklaring van de naam 2. Volgens medewerker Reimersma van Onze Taal komt Tette uit de oud-friese taal. Tette is vaak gebruikt als meisjesnaam. Er bestaat een fabel waarin Tetburga van Stavoren haar naam geeft aan het gebied Tetterode. Zij zou er, als vrouw van de stamvader van de Brederodes, veel boerderijen bezitten. Ook een woordvoerder van Van Dale evenals een woordvoerster van het Instituut voor Lexicografie in Leiden houden het er op dat Tet of Tette een voornaam is geweest. 3. Een zekere Van der Schaar schrijft in 1992 dat Tet of Tat is afgeleid van Thiad en dat betekent volk. De Jong en Kruijssen noemen in een boek uit 1998 de naam Tette eveneens. Volgens hen zou Tet afstammen van Dadi (=daad). `Thiad is het meest waarschijnlijk`, zegt Kees Nieuwenhuijsen. `In ons land was Thiad een zeer populair naam-element, terwijl Dadi maar zelden voorkwam`. 4. Volgens de fabel van Tetterode is het gebied Tetterode genoemd als tegenhanger van het brede, iets noorderlijker gelegen gebied met de naam Brederode. Tette betekent in deze fabel titte of tuit, ofwel smal gedeelte. Er is dus een grote of brede ontginning, de Brederode, en een smalle, de Tet(te)rode. 5. Bert Sliggers schrijft dat de naam Tetterode of Tetrode dateert uit de 13e eeuw, aangezien de meeste rode-namen langs de binnenduinen van Holland uit die tijd stammen (Brederode, Berkenrode, Boekenrode, Iepenrode, Eikenrode etc). Een zeker Tetburga, Tette, of misschien wel Tetta, de echtgenote van Sicco, de broer van graaf Dirk III, kan hier het bos hebben gerooid. Een adellijk geslacht heeft zich daarna waarschijnlijk naar dit gebied, met de naam Tetterode, genoemd. Een kasteel of versterkte woning van deze familie is uit geschreven bronnen niet bekend, aldus Sliggers. 6. In de Beknopte geschiedenis van Bloemendaal schrijft S.A. Wilson in 1952: Er werd vroeger al gewag gemaakt van Tetterode of Tetrode, waaraan de Tetterodeweg in Bloemendaal en Tetterodestraat in Haarlem herinneren. De plaats van vestiging geven die laatste namen evenwel volstrekt niet aan. Of er ooit een kasteel of hofstede met die naam heeft bestaan, valt niet met zekerheid te zeggen. Restanten, beschrijvingen, noch afbeeldingen zijn er ooit van gevonden. Van het geslacht dat de naam Tetterode draagt, weten we veel meer. Ze hebben ook een wapen: een schild van sabel (zwart) met drie zilveren plompe-bladeren. We vinden deze terug in het huidige wapen van de gemeente Bloemendaal, ofschoon in andere kleuren. |
|
Tetrode, Tetrode, Tetterode, Tetro, Tettero, Tetteroo 1. Van Tetrode
De familie die als wapen de drie
meerbladeren kent, onder wie ook Van der Lane van Tetrode. Deze familie
is weergegeven in de genealogie van Tetrode tijdperk 1300-1600, vierde
editie januari 2000 door W.C. Tettero uit Voorburg. Deskundigen zeggen dat in deze genealogie naar schatting
(slechts) 25% van de toen levenden personen is weergegeven.
In een relatie met deze familie staan
vele naamgenoten Tetro, Tettero en Tetteroo, afkomstig van Willem geboren
rond 1525. Deze groep is weergegeven in het nawoord van bovengenoemde
genealogie
en in de genealogie Tettero(o) een Delflandse tak vanaf 1550, 4de uitgave
Rotterdam door ing. A.J.M Tetteroo uit Rottterdam.
2. Van Tetrode vernoemd naar moeders- of grootmoederszijde.
Het was vroeger gebruik om uit eerbied
voor een geliefd persoon of uit wegens een hogere status zich te vernoemen
naar moederszijde, zeker als men zelf nog geen familienaam had. Hierbij
mocht het familiewapen niet worden gebruikt. Ook nakomelingen hielden
die naam van Tetrode vaak aan. Een aantal voorbeelden hiervan zijn gegeven
is de genealogie van Tetrode 1300-1600 en wel in hoofdstuk 7 en 8.2. Het aantal vernoemingen zal nog groter zijn geweest dan het aantal gegeven voorbeelden, Er zijn nu zeker een twintigtal groepen bekend.
3. Tetrode of Tetterode eveneens naar het plaatsje Tetrode of Tetterode.
Hoewel Wim Tettero geen voorbeelden kent is het heel goed mogelijk dat personen afkomstig uit het plaatsje
Tetrode (Overveen) zich Tetrode / Tetterode noemden, terwijl zij niet
behoren tot de familie met de drie meerbladeren als wapen. |
|
Huidige families Tetrode, Tettero, Tetterode en Van Tetterode.
1. Tetro, Tettero(o)
Verreweg de meeste mensen met de naam Tetro, Tettero(o) stammen af van Willem, zie genealogie
Tettero(o), een Delflandse tak vanaf 1550.
2. Van Tetrode
Er bestaat nog een kleine tak met
bovengenoemde naam, maar daar zijn mij geen gegevens van bekend.
3. Tetrode
Het boekje van het Nederlands Patriciaat
jaargang 1913 bevat een tak van Tetrodes die begint met Willem van
Tetrode, en zijn zoon Pieter die in 1668 poorter werd van Amsterdam. Van
deze groep zijn nog enkele nakomelingen bekend. De aansluiting met oudere
van Tetrodes is niet bekend (Het stam- en wapenboek van A. Vorsterman van
Oyen is op dat punt onjuist)
4. (Van) Tetterode
Ook deze familienaam komt heden ten
dage nog voor. Het boekje van het Nederlands Patriciaat 1967 begint met een Claes Symonsz., geboren in Haarlem omstreeks 1571. Onder deze tak vallen o.a. Ds. Nicolaas Tetterode (1715-1773). Nicolaas Tetterode, geboren Amsteram 28 okt. 1834, lid fa. N.V.Lettergieterij Amsterdam. Opsteller van deze genealogie is de heer J.W.Tetterode- Ravestein
5. Van Tetterode
Deze familienaam komt heden ten dage voor, maar genealogische gegevens zijn mij niet bekend.
bron: Wim Tettero Zie ook: |