Boven: Herman Ripperda bouwt omstreeks 1570 het Hof te Boekelo op de plek waar eens de familie Van Twickelo het goed Vogelenzang beheert. Cornelis Pronk maakt deze tekening rond 1734 toen het hof 150 jaar oud was en al die tijd vrijwel ongewijzigd.

Herman Ripperda is net als zijn broers Eggerik, drost van Salland, en Johan, heer van Weldam, aanhanger van Oranje. Herman is net als Eggerik eerst in dienst geweest van het Spaanse leger. Beiden staan bekend als stevige drinkers. Hoewel veel Twentse edelen vluchten krijgt Herman (voorlopig) een vrijgeleide van de Spaanse overheid. Hij blijft in Twente.

Herman Ripperda is zoon van Unico Ripperda, drost van Salland, en Judith van Twickelo. Zijn broer is Eggerik van Ripperda, die zijn vader opvolgt als drost van Salland. De broers gaan in Deventer naar school. Herman Ripperda dient bij de Duitse hertog Erik van Brunswijk, Calenberg en Lunenberg (1528-1584). In 1572 is Herman Ripperda in krijgsdienst bij ritmeester Johan van Plettenberg ten Walle die onder hertog Van Brunswijk (Braunsweich) voor Spanje vecht.

Rechts:
Op de plek van het kasteel staat nu een boerderij en schuren. De bossen zijn er nog en de beek meandert precies zoals in 1783, toen Hottinger de kaart tekende.

Boven: De entree van het fraaie landgoed Hof te Boekelo ziet u hier vanaf de Bellersweg. Na vijftig meter gaat u over de zogeheten Blauwe Brug en na zo'n honderd meter komt u bij de plek waar het kasteel eens stond.

Herman Ripperda trouwt in 1569 met Margaretha van Heiden (of Heyden), dochter van Wennemar van Heiden en Agnes van Reede. Het paar bouwt een huis dat bekend wordt als het Hof te Boekelo. Herman is holtrichter van Woolde, ritmeester van het staatse leger en na de bevrijding van Twente in 1597 commandant van de schutterij in Delden.

Vrijgeleide
Rennenberg voelt zich als katholiek steeds meer in het nauw gedreven door calvinisten die in veel steden de macht grijpen. Herman van Ripperda krijgt als voormalige overste in het leger van de koning een vrijgeleide (sauvegarde) waardoor hij in zijn havezate Boekelo kan blijven.

Hij kan net voorkomen dat de Spaanse overheid zijn goed confisceert. Als Holtrichter van Woolde bedreigt hij Deldenaren die de hulp inroepen van de stadhouder Barlaymont.

De eigendommen van Herman Ripperda hebben zwaar te lijden van plunderende soldaten van Mendo(za) uit Ootmarsum en Martinegen in Enschede. Veel boeren wordt straatarm. Herman Ripperda krijgt, na onderhandelingen met zijn broer, Johan Ripperda op het Weldam, en zijn zuster, de goederen van Eggerik van Ripperda, nadat Eggerik in gevangenschap in Deventer kinderloos is overleden.

Eggerik zit diep in de schulden en zijn eigendommen, zoals het huis Heeckeren, is in brand gestoken en zwaar gehavend. Het huis Boxbergen in Wesepe bij Deventer ligt eveneens in puin. Herman woont een tijdje in de kelder van Boxbergen en bouwt er langzaam weer wat op. Na 1593 is Herman Ripperda drost van Haaksbergen en Delden en negen jaar later lid van de Ridderschap (bron).

Boven:
Vanaf de Boekelosebeek bij Byvank ziet u de Plaats en de Schuur, de voormalige plek van de havezate Hof te Boekelo.

Links:
Eerste kadastrale kaart uit 1826 of 1827. De hof van Boekelo is verdwenen. Er voor in de plaats komen de Plaats en de Schuur. De havezate stond vermoedelijk op de plek van de Plaats.

De zoon van Herman, Unico, wordt na 1596, wanneer Overijssel zich definitief aansluit bij de Staten-Generaal, drost van Haaksbergen en daarna drost van Twente. (bron: Sweder Schele van Weleveld, archief Schelenburg Osnabrück, Havezaten in Twente Gevers en Mensema). Herman Ripperda wordt in 1597 commandant van de Schutterij van Delden. Unico neemt in 1597 bezit van goederen van gevluchte Spaansgezinde Deldenaren en is in 1602 een vermogend man. Wanneer Spinola Oldenzaal belegert in 1605 valt Herman Ripperda van zijn paard en sterft. (bron: Kronink van Delden van Harry Vrielink).

Ruzie om het drostambt tussen Ripperda en Ittersum
Een ernstige ruzies, dreigementen en intimidaties tussen families van edelen dreigen de Staten van Overijssel te verscheuren in 1621. De aanleiding van de onrust is de verwijdering van de landdag van Unico Ripperda tot Hengelo en Boekelo in 1617. Een edelman beschuldigt Unico van overspel. Die aantijding leidt tot zulke heftige taferelen dat Ripperda uit de vergadering is gezet. Hij probeert daarna zonder succes weer op de landdag te mogen komen. Nadat in mei 1621 een nieuwe poging mislukt gooit hij het over een andere boeg. Hij verdenkt kapitein Hendrik van Ittersum tot de Hofstede er van dat die zijn functie van drost wil overnemen. Wanneer de landdag vergadert en op 29 mei de afgevaardigden van de steden en de ridderstand bijeen komen in Deventer, lopen Unico en zijn zoon Willem Ripperda met officieren en ruiters uitdagend heen en weer bij de brug die toegang geeft tot de stad. Ze wachten Hendrik van Ittersum op.

Van Ittersum komt samen met enkele jonkers bij de brug waar een schermutseling plaatsheeft. Willem Ripperda verwondt een vijand en escalatie dreigt. De volgende dag lopen de drost en zijn zoon met hun mannen wacht bij het raadhuis en de herbergen van de stad waarin de bezoekers van de landdag overnachten. Zo dwingt hij zich audiëntie af bij de landdag. Maar zijn verschijning op 1 juni in de vergadering loopt weer uit op bedreigingen, nu aan het adres van de drost van Salland. De gedeputeerden van Zwolle en Kampen vertrekken en ook andere edelen gaan naar huis. Prins Maurits brengt Ripperda twee weken later tot bedaren. Ripperda mag zijn logement niet verlaten en hij moet afzien van verdere intimidaties.

Boven: Hier stond de Hof te Boekelo. De plek waar dit gebouw staat heette in 1826/1827 de Plaats. Foto: Marcel Tettero.

Boven:
De plek waar deze boerderij staat heette in 1826 / 1827 de Schuur. Vermoedelijk stond de havezate Hof te Boekelo hier rechts van en iets verder naar achteren, precies waar nu de bijgebouwen staan. Foto: Marcel Tettero.

Boven:
Pentekening van Andries Schoemaker uit 1729. Bij het bezoek van de tekenaars Abraham de Haen, Cornelis Pronk en Andries Schoemaker in 1729 aan het Hof te Boekelo zakt een paard met een voet door de brug in de laan bij het Hof te Boekelo. 'Maar onze voerman was zo voorzichtig dat hij sterk aansloeg waardoor er geen tijd was dat de brug verder brak en wij dus gelukkig daarover geraakte', schrijft Schoeman. Hij ziet een huis met poortgebouw en twee vrijstaande wachttorentjes zoals Herman Ripperda dat 150 jaar eerder liet bouwen.