Museum herinnert aan uurwerkindustrie Goor

Seniorexpert reist half Europa door

DELDEN - Juwelierszaak van Jan Zengerink in Delden bestaat een eeuw.

Jan Zengerink (77) weet van geen ophouden als hij eenmaal op de praatstoel zit. Maar reclame maken voor zijn zaak, daar houdt hij niet echt van. Hij is toch wel een beetje bang verkeerde mensen op bezoek te krijgen. Zijn kleine juwelierszaak aan de Langestraat, die precies honderd jaar bestaat, valt nauwelijks op en in het telefoonboek is de naam van de vakman bijna niet te vinden. Toch behoorde het koninklijk huis tot zijn klantenkring en raadpleegt de douane hem als aan de grens een partij mogelijk valse horloges is onderschept. Jan Zengerink reist als 'sachverständiger' vaak naar Duitsland om er lezingen te geven aan specialisten. Hij is beëdigd expert taxateur in zijn branche. Het vak leerde hij deels van zijn vader.

"Ik begon toen ik twee was", zegt hij met een ondeugende glimlach om zijn mond. "Toen dronk ik de horlogeolie op. Gelukkig hadden ze nog geen synthetische olie. En je ziet het, ik loop nog steeds gesmeerd." Zijn vader reisde vóór de Eerste Wereldoorlog al naar Silezië dat nu in Polen ligt en naar Zwitserland en Frankrijk om er klokken en horloges te kopen voor de handel. Zijn leermeester was de horlogemaker Vehof, die op de plek woonde waar nu het Chinees restaurant aan de Langestraat zit. "Daar leerde mijn vader uurwerken repareren", vertelt Jan Zengerink.

In de oorlog veranderde zijn school in een noodhospitaal en toen ook de beschietingen toenamen in 1943 en Jan vaak thuis bleef, begon hij zich voor het vak van zijn vader te interesseren. Naast zijn middelbare schoolopleiding werkte hij als jonge horlogemaker enige tijd bij Knoef aan de Oldenzaalsestraat in Enschede en bekwaamde hij zich middels een opleiding in Zwitserland bij Enicar (het huidige Chronoswiss) als horlogetechnicus en vertegenwoordiger van dit topmerk. Jarenlang reisde hij voor een groot Duits bedrijf (Diehl) half Europa door. Hij leerde alles over merknamen en merktekens van uurwerken en zilverwerk en bezocht talloze musea, die maar iets met fijnmechanica, zilver, sieraden en uurwerken te maken hadden.

In 1968 nam hij de zaak van zijn vader over, waar vooral zijn vrouw, eveneens meester goud- en zilversmid, vaak achter de toonbank staat. Jan studeerde bij de Hoge Raad voor Diamant in Antwerpen voor het onderzoeken van juwelen met speciale microscopen. Ook leerde hij alles over edelsteenkunde in Idar-Oberstein. Hij is docent aan het Fort- und Ausbildungscentrum in Ahlen en verzorgde cursussen in waardebepaling en ouderdom in Schoonhoven. Presentatoren bij tv-programma's als tussen Kunst en Kitsch kloppen bij hem aan voor informatie over de merktekens op het antiek zilver. Maar ook houdt Jan Zengerink zich nog bezig met geluidstechniek en dan vooral met spraak en verstaanbaarheid.

"Kenmerkend voor een horlogemaker is, dat als hij een probleem ontdekt, hij niet stopt voordat een oplossing is gevonden. De uitvinder van de radiolamp was een horlogemaker uit Tilburg." Toen Jan Zengerink ontdekte dat zijn zoon veel interesse had in electronica begon hij met de bouw van geluidsinstallaties voor simultaan vertalingen. Op diverse internationale congressen verzorgt hij de vertaalapparatuur voor de tolken, zoals bij museum TwentseWelle in Enschede. Om het jubileumjaar in zijn piepkleine winkel een beetje te vieren biedt de juwelier de montage van batterijen voor horloges aan voor het gereduceerde bedrag van twee euro.

-----------------------------------------------------------------------------------------------

'Uurwerkmuseum must voor Goor'

GOOR - Een vurige wens van Jan Zengerink is de oprichting van een uurwerkmuseum in Delden of in Goor. Zelf heeft hij een aantal bijzondere uurwerken in zijn bezit en hij kent ook mensen die bijzondere exemplaren beschikbaar willen stellen voor een nieuw museum.
Zengerink vindt dat er een museum moet komen omdat Goor een prominente rol speelde in de klokken- en uurwerkenindustrie in ons land. "Toen Huygens het slingeruurwerk uitvond, werden hier al volop uurwerken gemaakt", vertelt Joop Geerlings, die eind vorig jaar meehielp een expositie te organiseren over klokken en uurwerken die in Goor zijn gemaakt. Van Spraekel begon in 1620 met de bouw van uurwerken in Goor. Jalink die geneeskunde studeerde in Leuven en daar in aanraking kwam met de uurwerkmakerij gaf later een flinke impuls aan de huisindustrie, nog voordat de eerste Friese staartklok het levenslicht zag.