| Band tussen zusjes Twickelo verscheurd door Tachtigjarige Oorlog |
 |
Agnes en Judith van Twickelo groeiden samen op in Delden. Agnes en haar man Goossen of Gosewin van Raesfelt begonnen de bouw van het beroemde kasteel Twickel net buiten de stadshagen. De hechte band tussen Agnes en Judith scheurde. Een ruzie tussen de twee staat ongewild symbool voor de verstoorde relaties in de Lage Landen tijdens de Tachtigjarige Oorlog. De zusjes erfden een enorm landgoed rond Goor en Delden. Agnes en Judith bouwden een kasteel, respectievelijk Twickel en Weldam. Beide landgoederen groeiden zelfstandig verder rond de destijds gloednieuwe kastelen. |
| Hun echtgenoten kregen beide functies als drost, baas van zowel politie als justitie in Twente en Salland. Goossen in Twente en Unico in het grotere Salland met Deventer als hoofdzetel. Op het slagveld stonden hun zonen misschien zelfs tegenover elkaar. Unico Ripperda met als dreigend wapen een ridder te paard kreeg een zoon Eggerik die plaatsvervanger van Willen van Oranje in Overijssel was. De ander, Goossen van Raesfelt, kreeg een zoon Johan die een belangrijk legerleider werd. Hij veroverde het kasteel en het stadje Werth aan de Oude IJssel, eigendom van Floris van Pallandt, bij wie de opstandelingen in zijn paleis in Brussel de staatsgreep tegen de koning in Spanje beraamden in 1566 waarna de beroemde beeldenstorm uitbrak. |  |
In februari 1539 overleed Johan van Twickelo en in oktober volgde zijn schoonzoon Goossen van Raesfelt hem op als drost van Twente. Het testament van Johan van Twickelo leidde tot problemen over de verdeling van de erfenis tussen Agnes en haar zuster Judith. De stadhouder van Overijssel, Maximiliaan van Egmond, bemiddelde in november 1541 in het conflict. Het duurde toch nog negen jaar voordat Goossen van Raesfelt met Twickel wordt beleend. De relatie tussen beide zusjes en hun echtgenoten zou nooit meer herstellen. Welke rol hun echtgenoten Goossen van Raesfelt en Unico Ripperda speelden is onduidelijk. Hun zonen kwamen in 1580 tegenover elkaar te staan na het zogeheten verraad van Rennenberg in Groningen. Rechts: Kasteel Weldam bij Goor had in de 16e eeuw alleen links van het hoofdgebouw een toren. Kasteel Twickel bij Delden was in die tijd niet veel groter. |
 |
|
||
 |
| De Staten Generaal nemen in de zomer van 1581 de wet met de naam Acte van Verlatinge (letterlijk: ze verlaten de koning in Spanje) aan, waarmee de Staat der Nederlanden is geboren precies op het moment dat Staatse soldaten sterven in Goor. Na tien dagen strijd geeft de drost van Salland, Eggerik Ripperda, zich over aan overste Maarten Schenk, die in dienst is van de Spaanse legerleider Verdugo. Schenk komt uit Haaksbergen aangereden om zijn vrienden op 't Schild te hulp te schieten. Hij verjaagt Ripperda van het huis Heeckeren, dat feitelijk zijn eigendom is sinds hij trouwde met Agnes van Ittersum. Schenk neemt een belangrijk deel van de Twentse edelen gevangen onder wie Gerard van Warmelo en bovendien aanvoerders van het Gelderse leger onder wie zijn leermeester Christoffel van IJsselstein. Een wanhopige poging om Twente in de macht te krijgen, vermoedelijk zonder toestemming van Willem van Oranje, mislukt. Honderden soldaten zouden zijn omgekomen bij de poging Twente binnen te vallen. |
 |
 |
Eggerik Ripperda, drost van Salland, woonde vooral in kasteel Boxbergen (links) bij de belangrijke stad Deventer. De kastelen Weldam en Heeckeren waren ook van hem. Hij was immers Heer van Goor. Boxbergen en Heeckeren werden zo goed als totaal verwoest in respectievelijk 1578 en 1584. |
 |
|
 |
Johan van Raesfelt, zoon van Goossen van Raesfelt was een belangrijke legerleider voor het Spaanse bewind. Hij veroverde in december 1581 het stadje en de burcht Werth aan de Oude IJssel in Duitsland na een strijd van twee dagen waarbij hij twee kanonnen inzette.
Tekst epitaaf: In t jaar onze heren 1604 den 24 februari is die edel und ehrenvest Iohan van Raesvelt to Twicklo Gotsaliglick in Christo entslapen: derzele Godt ge nadich si amen |
 |
Links: De eeuwenoude voormalige Blasiuskerk van Stad Delden telt twee bijzondere epitafen: één van Frederik van Twickelo van het voormalige huis Hengelo uit 1544 (nummer 5) en één van de krijgsheer Johan van Raesfelt, broer en zoon van een toenmalige drost van Twente (nummer 6). Johan van Raesfelt vocht samen met Juan Tassis of Taxis in 1581 in Werth aan de Oude IJssel. De beroemde overste zou een vicarie hebben gesticht in de Oude Kerk voor een goede afloop van de strijd tegen de opstandelingen van Oranje. Tassis veroverde daarna strategische belangrijke steden als Zutphen en Steenwijk maar hij sneuvelde in Bonn. De familie Tassis laat een kostbare grafkamer na in de Zavelkerk op de Koudenberg in Brussel. |
 |
Links: De gevel van kasteel Twickel laat twee beelden zien uit de renaissance. Zij stellen Goossen van Raesfelt (rechts) en Agnes van Twickelo voor. Hun wapens, de balk van van Raesfelt links en het bekende wapen van Twickel rechts. Duidelijk zijn sporen van verbouwingen te zien in de gevel die ook iets is verzakt. De nu nog witte gevelsteen in het midden is enkele jaren geleden nagemaakt en vervangen. De inscriptie in de muur meldt dat Goossen van Raesfelt en Agnes van Twickelo de eerste steen legden. Voordat zij dat deden stond en al een gebouw, een huis of versterkte boerderij. |
 |
Links: Een fragment van de enorme grafsteen van Unico Ripperda, drost van Salland, en zijn eveneens schatrijke vrouw Judith van Twickelo, toont het wapen van Ripperda (linksboven), Buckhorst, Ukena en Keppel (rechtsonder). De grafsteen ligt in het kerkje van Wesepe. Het paar woonde als drost van Salland in kasteel Boxbergen net buiten Deventer. |
 |
Links: Het familiewapen van Judith met de kwartieren Twickelo (linksboven) Sticke (rechtsboven), Rutenberg en Middachten (rechtsonder). |
 |
De drost van Salland, Eggerik Ripperda, zoon van Judith van Twickelo, sterft in gevangenschap in de Noorderbergtoren in Deventer in 1584, het jaar dat Willem van Oranje Gerard van Warmelo als zijn opvolger benoemt vlak voordat Balthazar Gerards de Zwijger in Delft vermoordt. |
 |
Links: Bij de bouw van een parkeergarage stuitte de aannemer op de fundering van de Noorderbergtoren in Deventer. De toren had een enorme omvang. Ergens in de toren kwam aan het leven van de drost van Salland, Eggerik Ripperda, na drie jaar gevangenschap een einde. Zie ook mijn video over Deventer waarin de Noorderbergtoren voorkomt vlakbij de Twickelostraat. |
 |
Boven: Alleen een gedenksteen herinnert nu nog aan de plek waar eens de kolossale toren van Deventer stond. |
 |
Links: Luchtfoto van kasteel Twickel bij Delden. Het kasteel Wickelroy zoals Spaanse kaarten door cartograaf Van Deventer eens suggereerden, telde aan het begin van de Tachtigjarige Oorlog al dubbele grachten. Het waterslot ligt aan de rand van de Deldeneres waar het regenwater vandaan komt voor de grachten van stad en kasteel. Zie ook: |
| Frederic Johan van Baer (1645-1713) liet het schilderij van Judith van Twickelo waarschijnlijk maken op basis van andere werken. Deze generaal volgde het voorbeeld van Amalia van Solms, de vrouw van stadhouder Frederik Hendrik (overleden in 1647) die schilderijen verzamelde in paleis Huis ten Bosch in Den Haag. Het werk van Judith van Twickel hangt in kasteel De Slangenburg dat enkele kilometer ten oosten van Doetinchem staat. |  |