Jopenbier
Al zes eeuwen oud
Tetterode levert kraakhelder water
voor het beroemde Haarlemmer Jopenbier.
Voor zover bekend is dit na Hertog Jan
het oudste bier in ons land.
 |
Haarlem
dankte haar eerste economische bloei aan de bierbrouwerijen. In 1407 schreef
een brouwer een receptie op dat bestond uit gebrande gerstemouten, tarwemout,
haver, zuiver water en gruit, een Middeleeuws kruidenmengsel. De hoofdstad
van Kennemerland, nu de hoofdstad van Noord-Holland, leverde bier aan
de hele streek.
Wat later, in 1430, telde de stad meer dan honderd Middeleeuwse,
dus kleine brouwerijen. Twee eeuwen later zijn er nog 50. Maar de stad
Haarlem kreeg nog steeds minder geld binnen van de brouwers (accijns)
dan uit de beroemde Haarlemse lakennijverheid. Dat was aan het einde
van de Tachtigjarige Oorlog, toen de economie flink groeide. Rijke brouwers
hadden dan ook veel invloed in het stadsbestuur, zoals Van der Meer. In een
schilderij van Frans Hals is hij afgebeeld met het familiewapen van
Tetrode.
Veel kunstenaars uit de Gouden Eeuw schilderden de stadsgezichten
aan de Spaarne. Bij de Waagh werden biervaten, de zogeheten Jopen van
112 liter, verscheept. Met de houten kraan hevelde men het zuiver duinwater
van speciale waterschuiten over in een goot. De goot leidde het kostbare
water in kelders. |
|
 |
Het water
uit de Spaarne was enigszins vervuild door de opkomende blekerijen van
de lakennijverheid. Voor de aanvoer
van water per schuit is een oude beek (een duinrel) gekanaliseerd en
verlengd tot de Brouwerskolk. De Brouwersvaart ontstond.
Pas later is de Brouwerskolk, zo`n 200 meter verderop, direct in de
duinrand gegraven. Hier is later veel zand afgegraven. De heer van
Brederode en Tetterode jaagde de blekers in
1584 weg uit het gebied. Zij verpestten het schone duinwater. |
|
| De Gouden Eeuw leverde nieuwe producten op. Vaten Jopenbier gingen mee op schepen van de Verenigde Oostindische Compagnie (VOC) die terug kwamen met bijvoorbeeld thee en koffie. | Het zware Jopenbier verdween, maar is ter gelegenheid van het 750-jarig bestaan van de stad Haarlem in ere hersteld. Dat was in 1995. | |
 |
Info: Nu verkrijgbaar: Jopen Lentebier van hoge gisting in veel vestigingen van Edah Dit heerlijke bier is soms in supermarkten Zie ook: |
|
|
Uitgeverij
Dwarsstap in Nijmegen geeft een zeer fraai boekje uit met twintig wandelingen
in de duinen plus veel uiterst gedetailleerde stafkaarten voor de
wandelroutes. Route nr 4 heet: ``In de roes van het Jopenbier``
en is uitermate de moeite waard. Vanaf station Overveen aan de Tetterodeweg
voert de tocht langs de Brouwerskolk.
In het bos kan in de theeschenkerij behalve thee ook Jopenbier worden
gedronken. In de tuin staat een 17-de eeuwse grenssteen met de inscriptie
BG (brouwersgilde). Tot 1948 is via de brouwersvaart zand verscheept, waarschijnlijk naar Haarlem en Amsterdam. In de 17-de eeuw gebeurde dat in zogeheten vletjes vanaf het landgoed Elswout en later via de Zanderij en de Marcelisvaart. |
De bijzonder fraaie wandelroute is in lila
aangegeven.
Tussen de cijfers 4 en 10 ligt het NS-station aan de Tetterodeweg,
een uitstekende plek om de wandeling
te beginnen
als u met de trein uit Haarlem of Zandvoort komt.
|
|
