Dat blijkt uit een studie van de Amsterdamse Marjolein van Dekken. De inmiddels afgestudeerde geschiedenisstudente kreeg voor haar onderzoek naar de brouwers in de eerste helft van de zestiende eeuw de Haerlem-prijs (1250 euro). De historische vereniging Haerlem looft met steun van de Enschedé-stichting deze prijs eens in de twee jaar uit. 

Van Dekken studeerde middeleeuwse geschiedenis aan de Vrije Universiteit. ,Tot mijn verrassing hoorde ik toen dat er in de Middeleeuwen ook vrouwen eigenaar waren van een bedrijf. Dat fascineerde me omdat veel mensen denken dat vrouwen toen werden onderdrukt. Ik heb daarom voor de brouwerijen in Gouda en Haarlem uitgezocht hoeveel vrouwelijke brouwers er waren, hoe ze dat werden en wat hun positie was', licht de winnares toe. 

In de laat-middeleeuwse economie waren er meer dan honderd brouwerijen in Haarlem. Bij gebrek aan zuiver drinkwater werd bier door jong en oud de hele dag als dorstlesser gebruikt. Thee en koffie waren nog onbekend en melk werd als ongezond beschouwd. Met het schone water uit de duinen werd in tientallen brouwerijen langs het Spaarne en de Bakenessergracht bier gemaakt in kleine bedrijven. Veel Haarlems bier werd geëxporteerd. 

De regelgeving maakte het voor vrouwen een uitgelezen kans om een eigen btrouwerij te leiden. De meeste Gilden lieten aan het eind van de Middeleeuwen vrouwen niet toe tot de meestersproef, maar voor brouwers was geen proef nodig. Bovendien was men in Haarlem verplicht bij de brouwerij te wonen en waren bijbaantjes niet toegestaan. Omdat de brouwerijeen behoorlijke investering vergde, was er slechts een handjevol vrouwen die op eigen kracht een bedrijf begon. `Opvallend is dat bijna alle vrouwelijke eigenaren weduwen waren`, constateerde Marjolein van Dekken in haar studie naar de Haarlemse brouwerijen. `In de praktijk bestond een brouwerij uit een echtpaar en twee knechten. De vrouw was als brouwster het belangrijkst. Zij kookte immers de wort en de hop in de bierketel en dat was de meest cruciale fase van het proces.` 

Vrouwen die na het overlijden van hun man de brouwerij overnamen, wisten daar succesvolle bedrijven van te maken. Het personeel accepteerde de vrouwelijke baas, net als collega`s. In het Gilde mochten vrouwen geen bestuursfunctie bezetten, maar hun mening deed er wel toe. Bij petities en brieven werd hun handtekening ook steeds gevraagd. Van Dekken: `Ze werden heel serieus genomen en dat is toch wel opvallend. De laatste jaren wordt steeds meer onderzoek gedaan naar de sterke vrouwen in de geschiedenis, maar dat gaat vooral over onderdrukking, Mijn onderzoek biedt zo wat tegenwicht.` 

Frans van den Berg 
maandag 25-03-2002 (Haarlems Dagblad)